Php အေျခခံ-1
Phpဆိုတာ PHP:hypertext preprocessorရဲ့ အတိုေကာက္ပါ။ Php ဟာ server side scripting language တခုျဖစ္ပါတယ္။server တခုအတြင္းမွာ အသုံးျပဳရၿပီး server နဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ေဆာင္နိုင္ပါ တယ္။javascript လို client side scripting language ဟာ server တာဝန္ကို မထမ္းေဆာင္နိုင္ပါဘူး။ဆိုလိုတာက databaseကိုခ်ိတ္ဆက္အသုံးျပဳဖို႔၊server ထဲမွာရွိေန တဲ့ file ေတြကိုေခၚယူသုံးစြဲဖို႔၊web page ကေနၿပီး server ထံသို႔ data ေတြပို႔ေဆာင္ဖို႔ စတဲ့ တာဝန္ေတြကို လုပ္ေဆာင္ဖို႔ server side scripting language တခုခုကို သုံးရပါတယ္။
php ဟာ အခုအေတာ္မ်ားမ်ားသုံးစြဲ လာတဲ့ server side script တခုပဲျဖစ္ပါတယ္။cross-platform ျဖစ္တာေၾကာင့္ window,linux စသျဖင့္သုံးနိုင္ သလို html အတြင္းမွာ embed လုပ္ၿပီးျဖစ္ေစ၊php အတြင္းမွာပဲ html ကို embed လုပ္ၿပီးျဖစ္ေစ သုံးစြဲနိုင္ျခင္း၊ web နဲ႔ ပတ္သတ္သမၽွ အကုန္လုပ္နိုင္သလို ျမန္လဲျမန္ပါတယ္။SSI ဆိုတဲ့ server side include ေၾကာင့္လဲ dynamic webpage ေတြကို အလြယ္တကူဖန္တီးနိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး free ျဖစ္တာေၾကာင့္ source code ေတြကို ႀကိဳက္သလို edit လုပ္ၿပီးသုံးစြဲနိုင္တယ္။အခက္အခဲရွိလာရင္လဲ web ေပၚမွာအခုအခါ php နဲ႔ပတ္သတ္ သမၽွ အလြယ္တကူရွာေဖြေမးျမန္းနိူင္ၿပီ။
built-in function ေတြအမ်ားႀကီးရွိတဲ့အတြက္ လိုသလို လုပ္ေဆာင္ နိုင္ပါတယ္။အားသာခ်က္ေတြက ေျပာရင္ အမ်ားႀကီးပါ။ဒီေတာ့ ယေန႔ ေပၚျပဴလာျဖစ္လာတဲ့ php ကိုေလ့လာၾကည့္ၾကမယ္။Php ကိုေလ့လာဖို႔ အတြက္ HTML နဲ႔ javascript ကိုပထမဆုံးေလ့လာထားသင့္တယ္လို႔က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ဒါ ဆိုရင္ php ကိုေလ့လာ တဲ့အခါမွာ လြယ္ကူေစပါလိမ့္မယ္။
php code ေတြကို notepad မွာေရးသားၿပီး .php format နဲ႔ save ရပါမယ္။ဒါဆိုရင္ php ဖိုင္ျဖစ္သြားပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ html file တခုလို double click ႏွိပ္ၿပီး run လိုက္႐ုံနဲ႔ browser မွာေပၚလာမွာမဟုတ္ပါဘူး။php file တခုကို run ခ်င္တယ္ဆိုရင္ php support လုပ္တဲ့server တခုရွိရပါတယ္။web ေပၚမွာလုပ္မယ္ဆိုလဲ php support လုပ္တဲ့ web server ျဖစ္ရပါမယ္။
စတင္ေလ့က်င့္မွာဆိုေတာ့ local မွာပဲ ေလ့က်င့္သင့္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ မိမိစက္မွာ php support လုပ္တဲ့ server software ကို install လုပ္ထားရပါမယ္။ က်ေနာ္အႀကံေပးရရင္ေတာ့ wamp server ကေတာ္ေတာ္ ေကာင္းပါ တယ္။www.wampserver.com မွာ အခမဲ့ရယူနိုင္ပါတယ္။
Install လုပ္ၿပီးသြားရင္ c ေအာက္မွာ wamp ဆိုတဲ့ folder တခုကိုေတြ႕ပါလိမ့္မယ္။အဲဒီထဲဝင္လိုက္ရင္ www ဆိုတဲ့ folder ကိုေတြ႕ပါအုံးမယ္။အဲဒီ folder ထဲမွာ မိမိ php ဖိုင္ေတြကိုထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ဥပမာ ။ ။ test.php ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ။
မိမိစက္က wamp server icon ေလးကို double click နဲ႔ဖြင့္ၿပီး run ထားလိုက္ပါ။ၿပီးရင္ browser ကိုဖြင့္ၿပီး address ဘားမွာ http://localhost/test.php လို႔ရိုက္လိုက္ရင္ မိမိလုပ္ထားတဲ့ php page ကိုေတြ႕ျမင္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ဒါကေတာ့ သင္ခန္းစာေတြကိုေလ့က်င့္ဖို႔ php ဖိုင္ကို ဘယ္လို run ရမလဲဆိုတာပါပဲ။
Php ကိုေလ့လာဖို႔အတြက္ အေျခခံအခ်က္ေလးေတြကို ေလ့လာၾကရေအာင္။Php code ေတြကို <?php နဲ႔ ?> ႏွစ္ခုၾကားမွာေရးသားရမွာျဖစ္ပါတယ္။တကယ္ေတာ့ php ဖိုင္ဆိုတာက သာမန္အားျဖင့္ေျပာရရင္ html tag ေတြပါဝင္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ဖိုင္တခုပါပဲ။
<html>
<head>
<title>my test php</title>
</head>
<body>
<?php
echo “this is my first testing”;
?>
</body>
</html>
အထက္က code ေတြကို notepad ထဲမွာေရးၿပီး .php format နဲ႔ save လိုက္ရင္ php file တခုျဖစ္သြားပါၿပီ။ အထက္က code မွာပါတဲ့ echo ဆိုတာက php မွာ output ထုတ္ဖို႔ပါ။ php မွာ output ထုတ္ခ်င္ရင္ အဓိကအားျဖင့္ statement ႏွစ္ခုကို သုံးပါတယ္။တခုက echo ပါ။ေနာက္တခုက print ပါ။
<?php
print “this is my first testing”;
?>
ေနာက္တခ်က္မွတ္ထားဖို႔က statement တခုၿပီးတိုင္း semi-comma (;)ကိုအသုံးျပဳေပးရပါမယ္။ အဲဒါက်န္ ေနခဲ့ရင္ အဲဒီ line က error တက္ပါလိမ့္မယ္။ေနာက္တခုက notepad ကို save တဲ့ အခါ html ဖိုင္အျဖစ္ save လို႔မရပါဘူး။အဲလို save လိုက္ရင္ php code ေတြဟာ အလုပ္လုပ္ေတာ့မွာမဟုတ္ပါဘူး။ .php format နဲ႔ save ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။
Programmer တေယာက္အေနနဲ႔ မိမိ code ေတြကို ဘာအတြက္သုံးတယ္ဆိုတာ မွတ္မိဖို႔ျဖစ္ေစ၊ user ကို instruction တခုခုေပးခ်င္လို႔ျဖစ္ေစ code ေတြထဲမွာ comment ကိုအသုံးျပဳရပါတယ္။php အတြက္ comment line ကေတာ့ ……
Single line comment အတြက္ဆိုရင္ // ကိုသုံးရၿပီး…..
Double line comment အတြက္ဆိုရင္ /* နဲ႔ */ ၾကားမွာေရးသားၾကရပါမယ္။
<?php
//this is single line comment
/* this is double line comment */
?>
Php ကို အခုေလ့လာေနသူဟာ javascript ကိုေလ့လာၿပီးၿပီလို႔က်ေနာ္ ယူဆတဲ့အတြက္ အခ်ိဴ႕အေၾကာင္းအရာေတြကို က်ေနာ္ အေသးစိတ္ေရးသားမွာမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ comment က တစ္လိုင္းပဲဆိုရင္ single ကိုသုံးၿပီး တစ္လိုင္းထက္ပိုေနရင္ double ကိုသုံးရမယ္ဆိုတာေလာက္ေတာ့ သိထားၿပီးျဖစ္ေနရပါမယ္။
Javascript နဲ႔ php ဟာ အယူအဆ အေတာ္မ်ားမ်ားတူညီေနပါတယ္။ client နဲ႔ server side သာကြဲေနတာပါ။ဒါေၾကာင့္ javascript ကို အရင္ေလ့လာၿပီးမွ php ကိုေလ့လာသင့္ပါတယ္။
php ဟာ အခုအေတာ္မ်ားမ်ားသုံးစြဲ လာတဲ့ server side script တခုပဲျဖစ္ပါတယ္။cross-platform ျဖစ္တာေၾကာင့္ window,linux စသျဖင့္သုံးနိုင္ သလို html အတြင္းမွာ embed လုပ္ၿပီးျဖစ္ေစ၊php အတြင္းမွာပဲ html ကို embed လုပ္ၿပီးျဖစ္ေစ သုံးစြဲနိုင္ျခင္း၊ web နဲ႔ ပတ္သတ္သမၽွ အကုန္လုပ္နိုင္သလို ျမန္လဲျမန္ပါတယ္။SSI ဆိုတဲ့ server side include ေၾကာင့္လဲ dynamic webpage ေတြကို အလြယ္တကူဖန္တီးနိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး free ျဖစ္တာေၾကာင့္ source code ေတြကို ႀကိဳက္သလို edit လုပ္ၿပီးသုံးစြဲနိုင္တယ္။အခက္အခဲရွိလာရင္လဲ web ေပၚမွာအခုအခါ php နဲ႔ပတ္သတ္ သမၽွ အလြယ္တကူရွာေဖြေမးျမန္းနိူင္ၿပီ။
built-in function ေတြအမ်ားႀကီးရွိတဲ့အတြက္ လိုသလို လုပ္ေဆာင္ နိုင္ပါတယ္။အားသာခ်က္ေတြက ေျပာရင္ အမ်ားႀကီးပါ။ဒီေတာ့ ယေန႔ ေပၚျပဴလာျဖစ္လာတဲ့ php ကိုေလ့လာၾကည့္ၾကမယ္။Php ကိုေလ့လာဖို႔ အတြက္ HTML နဲ႔ javascript ကိုပထမဆုံးေလ့လာထားသင့္တယ္လို႔က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ဒါ ဆိုရင္ php ကိုေလ့လာ တဲ့အခါမွာ လြယ္ကူေစပါလိမ့္မယ္။
php code ေတြကို notepad မွာေရးသားၿပီး .php format နဲ႔ save ရပါမယ္။ဒါဆိုရင္ php ဖိုင္ျဖစ္သြားပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ html file တခုလို double click ႏွိပ္ၿပီး run လိုက္႐ုံနဲ႔ browser မွာေပၚလာမွာမဟုတ္ပါဘူး။php file တခုကို run ခ်င္တယ္ဆိုရင္ php support လုပ္တဲ့server တခုရွိရပါတယ္။web ေပၚမွာလုပ္မယ္ဆိုလဲ php support လုပ္တဲ့ web server ျဖစ္ရပါမယ္။
စတင္ေလ့က်င့္မွာဆိုေတာ့ local မွာပဲ ေလ့က်င့္သင့္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ မိမိစက္မွာ php support လုပ္တဲ့ server software ကို install လုပ္ထားရပါမယ္။ က်ေနာ္အႀကံေပးရရင္ေတာ့ wamp server ကေတာ္ေတာ္ ေကာင္းပါ တယ္။www.wampserver.com မွာ အခမဲ့ရယူနိုင္ပါတယ္။
Install လုပ္ၿပီးသြားရင္ c ေအာက္မွာ wamp ဆိုတဲ့ folder တခုကိုေတြ႕ပါလိမ့္မယ္။အဲဒီထဲဝင္လိုက္ရင္ www ဆိုတဲ့ folder ကိုေတြ႕ပါအုံးမယ္။အဲဒီ folder ထဲမွာ မိမိ php ဖိုင္ေတြကိုထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ဥပမာ ။ ။ test.php ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ။
မိမိစက္က wamp server icon ေလးကို double click နဲ႔ဖြင့္ၿပီး run ထားလိုက္ပါ။ၿပီးရင္ browser ကိုဖြင့္ၿပီး address ဘားမွာ http://localhost/test.php လို႔ရိုက္လိုက္ရင္ မိမိလုပ္ထားတဲ့ php page ကိုေတြ႕ျမင္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ဒါကေတာ့ သင္ခန္းစာေတြကိုေလ့က်င့္ဖို႔ php ဖိုင္ကို ဘယ္လို run ရမလဲဆိုတာပါပဲ။
Php ကိုေလ့လာဖို႔အတြက္ အေျခခံအခ်က္ေလးေတြကို ေလ့လာၾကရေအာင္။Php code ေတြကို <?php နဲ႔ ?> ႏွစ္ခုၾကားမွာေရးသားရမွာျဖစ္ပါတယ္။တကယ္ေတာ့ php ဖိုင္ဆိုတာက သာမန္အားျဖင့္ေျပာရရင္ html tag ေတြပါဝင္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ဖိုင္တခုပါပဲ။
<html>
<head>
<title>my test php</title>
</head>
<body>
<?php
echo “this is my first testing”;
?>
</body>
</html>
အထက္က code ေတြကို notepad ထဲမွာေရးၿပီး .php format နဲ႔ save လိုက္ရင္ php file တခုျဖစ္သြားပါၿပီ။ အထက္က code မွာပါတဲ့ echo ဆိုတာက php မွာ output ထုတ္ဖို႔ပါ။ php မွာ output ထုတ္ခ်င္ရင္ အဓိကအားျဖင့္ statement ႏွစ္ခုကို သုံးပါတယ္။တခုက echo ပါ။ေနာက္တခုက print ပါ။
<?php
print “this is my first testing”;
?>
ေနာက္တခ်က္မွတ္ထားဖို႔က statement တခုၿပီးတိုင္း semi-comma (;)ကိုအသုံးျပဳေပးရပါမယ္။ အဲဒါက်န္ ေနခဲ့ရင္ အဲဒီ line က error တက္ပါလိမ့္မယ္။ေနာက္တခုက notepad ကို save တဲ့ အခါ html ဖိုင္အျဖစ္ save လို႔မရပါဘူး။အဲလို save လိုက္ရင္ php code ေတြဟာ အလုပ္လုပ္ေတာ့မွာမဟုတ္ပါဘူး။ .php format နဲ႔ save ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။
Programmer တေယာက္အေနနဲ႔ မိမိ code ေတြကို ဘာအတြက္သုံးတယ္ဆိုတာ မွတ္မိဖို႔ျဖစ္ေစ၊ user ကို instruction တခုခုေပးခ်င္လို႔ျဖစ္ေစ code ေတြထဲမွာ comment ကိုအသုံးျပဳရပါတယ္။php အတြက္ comment line ကေတာ့ ……
Single line comment အတြက္ဆိုရင္ // ကိုသုံးရၿပီး…..
Double line comment အတြက္ဆိုရင္ /* နဲ႔ */ ၾကားမွာေရးသားၾကရပါမယ္။
<?php
//this is single line comment
/* this is double line comment */
?>
Php ကို အခုေလ့လာေနသူဟာ javascript ကိုေလ့လာၿပီးၿပီလို႔က်ေနာ္ ယူဆတဲ့အတြက္ အခ်ိဴ႕အေၾကာင္းအရာေတြကို က်ေနာ္ အေသးစိတ္ေရးသားမွာမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ comment က တစ္လိုင္းပဲဆိုရင္ single ကိုသုံးၿပီး တစ္လိုင္းထက္ပိုေနရင္ double ကိုသုံးရမယ္ဆိုတာေလာက္ေတာ့ သိထားၿပီးျဖစ္ေနရပါမယ္။
Javascript နဲ႔ php ဟာ အယူအဆ အေတာ္မ်ားမ်ားတူညီေနပါတယ္။ client နဲ႔ server side သာကြဲေနတာပါ။ဒါေၾကာင့္ javascript ကို အရင္ေလ့လာၿပီးမွ php ကိုေလ့လာသင့္ပါတယ္။
Php အေျခခံ-2
Php မွာပဲၿဖစ္ၿဖစ္၊ javascript မွာပဲၿဖစ္ၿဖစ္ ဘယ္ programming မွာၿဖစ္ေစ အေရးၾကီးတဲ့ အရာတခုကေတာ့ variable ေတြပါပဲ။
အထည္ဆိုင္တခုထဲမွာ အထည္ေတြအေရာင္အေသြးမ်ိဳးစံုရွိေနပါတယ္။က်ေနာ္တို႔ကသာမန္အားၿဖင့္ ဆိုရင္ အထည္ဆိုင္ထဲမွာ အထည္စုစုေပါင္း 1000 ရွိတယ္လို႕မွတ္ထားခ်င္ရင္ ……
အထည္စုစုေပါင္း=1000
ဒီလိုမွတ္ထားရပါမယ္။ဒါကေတာ့ variable ရဲ့သေဘာပါပဲ။ အထည္စုစုေပါင္းဆိုတာ variable name ၿဖစ္ၿပီး 1000 ဆိုတာကေတာ့ variable value ၿဖစ္ပါတယ္။အဲဒီမွာမွ အဝါေရာင္ဘယ္ႏွစ္ထည္၊အနီ ေရာင္ဘယ္ႏွစ္ထည္စသၿဖင့္ သတ္မွတ္နိုင္ပါေသးတယ္။ ဒါဆိုရင္ ေနာက္ကို္ယ္လိုအပ္တဲ့အခါ အလြယ္တကူပဲ ၾကည့္ရွဳၿပီး အသံုးၿပဳနိုင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ variable ဆိုတာ data ေတြကို storage လုပ္ထားၿပီး လိုအပ္တဲ့အခါမွာ ၿပန္လည္ေခၚယူသံုး စြဲဖို႔ အတြက္လို႔ မွတ္ထားရပါမယ္။
က်ေနာ္တို႔ေက်ာင္းတုန္းကလဲ သခ်ၤာမွာ variable ေတြကိုသင္ခဲ့ၾကရၿပီးပါၿပီ။ကိန္းရွင္ေတြလို့ၿမန္မာလို ေခၚပါတယ္။
X,y,z စတာေတြဟာ variable ေတြပါ။သူတို႔ဟာ ဒီအတိုင္းဆိုရင္ တန္ဖိုးမရွိေသးပါဘူး။ဒါေပမယ့္ သူတို႔ကို တန္ဖိုးသတ္မွတ္ေပးလို႔ရသလို သတ္မွတ္ထားတဲ့ တန္ဖိုးေတြဟာလဲ လိုအပ္ခ်က္ အေပၚ မူတည္ၿပီး အခ်ိန္မေရြးေၿပာင္းလဲနိုင္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ကိန္းရွင္ေတြလို႔ေခၚရတာပါ။
x=5,y=5
အခုဆိုရင္ xနဲ႔y မွာ 5 ဆိုတဲ့ တန္ဖိုးရွိသြားပါၿပီ။variable ေတြကို တန္ဖိုးသတ္မွတ္ဖို႔အတြက္ = sign ကိုသံုးရပါတယ္။
Z=x+y
အခုဆိုရင္ z ရဲ့တန္ဖိုးက xနဲ႔y ေပါင္းၿခင္းနဲ႔ ညီမွ်တယ္လို႔ ဆိုလိုတာပါ။သေဘာကေတာ့ z=10 ပါပဲ။ဒါေပမယ့္ x နဲ႔ y ရဲ့ တန္ဖိုးက 6 ဆိုရင္ zတန္ဖိုးက 12 ၿဖစ္သြားမွာပါ။ဒါေၾကာင့္ ကိန္းရွင္ေတြလို႔ ေခၚတာပါ။
PHP မွာ variable ေတြကို declare လုပ္ရင္ ေရွ႔ကေန $ sign ခံၿပီး ေၾကၿငာေပးရပါတယ္။
$name= “phyo”;
$age=29;
Variable name ေတြဟာ case-sensitive ၿဖစ္ပါတယ္။$name နဲ႔ $Name မတူပါဘူး။ေနာက္ၿပီး variable name ေတြဟာ ဂဏန္းနဲ႔စလို႔မရပါဘူး။spaceလဲမၿခားရပါဘူး space အစား underscore ကိုသံုးစြဲရပါမယ္။$my_name အဲလိုရပါတယ္။
$1name= “phyo”; ဒါဆိုရင္မွားပါတယ္။
ေနာက္တခ်က္က variable value ေတြဟာstring ဆိုရင္ double quote ( “ ” )ႏွစ္ခုၾကားမွာေရးရၿပီး ဂဏန္းဆိုရင္ေတာ့ ဘာမွထည့္စရာမလိုပါဘူး။ အထက္မွာၿပခဲ့တဲ့အတိုင္း phyo ဆိုတာကို double quote ႏွစ္ခုနဲ႔ေရးရၿပီး $age ရဲ့ value ၿဖစ္တဲ့ 29 ကိုေတာ့ ဒီအတိုင္းပဲေရးထားတယ္ဆိုတာေတြ႔မွာပါ။
Variable တခုကိုေၾကၿငာၿပီးတိုင္း semi-comma( ; ) နဲ႔အဆံုးသတ္ေပးရပါမယ္။အဲဒါက်န္ေနခဲ့ရင္ error တက္မွာၿဖစ္ပါတယ္။
$name ရဲ့ value က phyo ၿဖစ္ပါတယ္။ အဲေနာက္မွာေတာ့ $firstname ရဲ့ value ကို $name ရဲ့ အမည္ကိုပဲေပးလိုက္ပါတယ္။ name ဆိုၿပီးေတာ့ေလ။ဒီသေဘာကေတာ့ $firstname နဲ႔ $name တို႔တူတယ္လို႔ သတ္မွတ္လိုက္တာပါ။ output ကို $$firstname ဆိုၿပီး $firstname ကို dynamic variable အၿဖစ္ သံုးလိုက္ပါတယ္။ သူက $name နဲ႔ associate ၿဖစ္ေနေတာ့ သူ႕တန္ဖိုး ထြက္လာတာပါ။အခုထိရွင္းမွာမဟုတ္ေသး ပါဘူး။ထပ္ရွင္းပါ့မယ္။
$name= “phyo”;
ေနာက္ $$firstname= “wai” ဆိုၿပီး သတ္မွတ္လိုက္တယ္။ $name ရဲ့ တန္ဖိုးကိုေၿပာင္းလဲသတ္မွတ္ခ်င္လို႔။ ဒါဟာ dynamic variable ရဲ့သေဘာပါပဲ။ေသခ်ာနားလည္ေအာင္ေလ့လာၾကပါ။အသံုးေတာ့နည္းပါတယ္။ဗဟုသုတအၿဖစ္ေတာ့ ေလ့လာထားရပါမယ္။
အခုဆိုရင္ variable ဆိုတာဘာလဲဆိုတာ သိၾကပါၿပီ။ဒါေပမယ့္ variable ဟာ သူ႔ခ်ည္းသက္သက္သံုး လို႔အဆင္မေၿပပါဘူး။သူနဲ႔ တြဲသံုးဖို႔ operator ေတြကိုသိထားရပါမယ္။ဆိုလိုတာက variable တခုနဲ႔ တခု ေပါင္းစပ္ဖို႔ဆိုရင္ + operator ကိုသံုးရမွာၿဖစ္သလို variable ေတြ ႏွဳတ္ဖို႔ဆိုရင္ - operator ကို သံုးစြဲၾကရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ဒီေတာ့ အခု operators ေတြအေၾကာင္းကို ေလ့လာၾကရေအာင္။
အထည္ဆိုင္တခုထဲမွာ အထည္ေတြအေရာင္အေသြးမ်ိဳးစံုရွိေနပါတယ္။က်ေနာ္တို႔ကသာမန္အားၿဖင့္ ဆိုရင္ အထည္ဆိုင္ထဲမွာ အထည္စုစုေပါင္း 1000 ရွိတယ္လို႕မွတ္ထားခ်င္ရင္ ……
အထည္စုစုေပါင္း=1000
ဒီလိုမွတ္ထားရပါမယ္။ဒါကေတာ့ variable ရဲ့သေဘာပါပဲ။ အထည္စုစုေပါင္းဆိုတာ variable name ၿဖစ္ၿပီး 1000 ဆိုတာကေတာ့ variable value ၿဖစ္ပါတယ္။အဲဒီမွာမွ အဝါေရာင္ဘယ္ႏွစ္ထည္၊အနီ ေရာင္ဘယ္ႏွစ္ထည္စသၿဖင့္ သတ္မွတ္နိုင္ပါေသးတယ္။ ဒါဆိုရင္ ေနာက္ကို္ယ္လိုအပ္တဲ့အခါ အလြယ္တကူပဲ ၾကည့္ရွဳၿပီး အသံုးၿပဳနိုင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ variable ဆိုတာ data ေတြကို storage လုပ္ထားၿပီး လိုအပ္တဲ့အခါမွာ ၿပန္လည္ေခၚယူသံုး စြဲဖို႔ အတြက္လို႔ မွတ္ထားရပါမယ္။
က်ေနာ္တို႔ေက်ာင္းတုန္းကလဲ သခ်ၤာမွာ variable ေတြကိုသင္ခဲ့ၾကရၿပီးပါၿပီ။ကိန္းရွင္ေတြလို့ၿမန္မာလို ေခၚပါတယ္။
X,y,z စတာေတြဟာ variable ေတြပါ။သူတို႔ဟာ ဒီအတိုင္းဆိုရင္ တန္ဖိုးမရွိေသးပါဘူး။ဒါေပမယ့္ သူတို႔ကို တန္ဖိုးသတ္မွတ္ေပးလို႔ရသလို သတ္မွတ္ထားတဲ့ တန္ဖိုးေတြဟာလဲ လိုအပ္ခ်က္ အေပၚ မူတည္ၿပီး အခ်ိန္မေရြးေၿပာင္းလဲနိုင္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ကိန္းရွင္ေတြလို႔ေခၚရတာပါ။
x=5,y=5
အခုဆိုရင္ xနဲ႔y မွာ 5 ဆိုတဲ့ တန္ဖိုးရွိသြားပါၿပီ။variable ေတြကို တန္ဖိုးသတ္မွတ္ဖို႔အတြက္ = sign ကိုသံုးရပါတယ္။
Z=x+y
အခုဆိုရင္ z ရဲ့တန္ဖိုးက xနဲ႔y ေပါင္းၿခင္းနဲ႔ ညီမွ်တယ္လို႔ ဆိုလိုတာပါ။သေဘာကေတာ့ z=10 ပါပဲ။ဒါေပမယ့္ x နဲ႔ y ရဲ့ တန္ဖိုးက 6 ဆိုရင္ zတန္ဖိုးက 12 ၿဖစ္သြားမွာပါ။ဒါေၾကာင့္ ကိန္းရွင္ေတြလို႔ ေခၚတာပါ။
PHP မွာ variable ေတြကို declare လုပ္ရင္ ေရွ႔ကေန $ sign ခံၿပီး ေၾကၿငာေပးရပါတယ္။
$name= “phyo”;
$age=29;
Variable name ေတြဟာ case-sensitive ၿဖစ္ပါတယ္။$name နဲ႔ $Name မတူပါဘူး။ေနာက္ၿပီး variable name ေတြဟာ ဂဏန္းနဲ႔စလို႔မရပါဘူး။spaceလဲမၿခားရပါဘူး space အစား underscore ကိုသံုးစြဲရပါမယ္။$my_name အဲလိုရပါတယ္။
$1name= “phyo”; ဒါဆိုရင္မွားပါတယ္။
ေနာက္တခ်က္က variable value ေတြဟာstring ဆိုရင္ double quote ( “ ” )ႏွစ္ခုၾကားမွာေရးရၿပီး ဂဏန္းဆိုရင္ေတာ့ ဘာမွထည့္စရာမလိုပါဘူး။ အထက္မွာၿပခဲ့တဲ့အတိုင္း phyo ဆိုတာကို double quote ႏွစ္ခုနဲ႔ေရးရၿပီး $age ရဲ့ value ၿဖစ္တဲ့ 29 ကိုေတာ့ ဒီအတိုင္းပဲေရးထားတယ္ဆိုတာေတြ႔မွာပါ။
Variable တခုကိုေၾကၿငာၿပီးတိုင္း semi-comma( ; ) နဲ႔အဆံုးသတ္ေပးရပါမယ္။အဲဒါက်န္ေနခဲ့ရင္ error တက္မွာၿဖစ္ပါတယ္။
Dynamic variable
ဒီ variable ကေတာ့ နဲနဲရွဳပ္သလိုရွိပါတယ္။အသံုးလဲနည္းပါတယ္။တတ္နိုင္သမွ်ေတာ့ ေရွာင္ၿပီးသံုးၾကပါ။မၿဖစ္မေနလိုအပ္လာရင္ သိထားဖို႔အတြက္ ေၿပာပါ့မယ္။
$name= “phyo”;
$firstname= “name”;
echo $$firstname;
ဒါဆိုရင္ output မွာ phyo ဆိုၿပီးထြက္လာမွာၿဖစ္ပါတယ္။ echo $firstname; ဆိုၿပီး ေရးရင္ name ဆိုၿပီးပဲ ထြက္လာမွာပါ။ $$ ႏွစ္လံုးသံုးထားတာ သတိၿပဳပါ။ ဒါဟာ dynamic variable အတြက္ သေကၤတ sign တခုပဲၿဖစ္ပါတယ္။$name ရဲ့ value က phyo ၿဖစ္ပါတယ္။ အဲေနာက္မွာေတာ့ $firstname ရဲ့ value ကို $name ရဲ့ အမည္ကိုပဲေပးလိုက္ပါတယ္။ name ဆိုၿပီးေတာ့ေလ။ဒီသေဘာကေတာ့ $firstname နဲ႔ $name တို႔တူတယ္လို႔ သတ္မွတ္လိုက္တာပါ။ output ကို $$firstname ဆိုၿပီး $firstname ကို dynamic variable အၿဖစ္ သံုးလိုက္ပါတယ္။ သူက $name နဲ႔ associate ၿဖစ္ေနေတာ့ သူ႕တန္ဖိုး ထြက္လာတာပါ။အခုထိရွင္းမွာမဟုတ္ေသး ပါဘူး။ထပ္ရွင္းပါ့မယ္။
$name= “phyo”;
$firstname= “name”;
$$firstname= “wai”;
echo $name;
အထက္က code ကို run ၾကည့္ပါ။ output ဘာထြက္လာမယ္ထင္လဲ။သာမန္အတိုင္းဆိုရင္ $nameကို phyo လို႔သတ္မွတ္ထားတာေလ။ ဒါေၾကာင့္ phyo လို႔ပဲထြက္ရမွာေပါ့။ဒါေပမယ့္ wai ဆိုၿပီး output ထြက္လာတာေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ dynamic variable ရဲ့ထူးၿခားခ်က္ပါပဲ။သူဟာ တန္ဖိုး ပံုေသမရွိပါဘူး။ dynamic ၿဖစ္ေနတဲ့အတြက္ အၿမဲေၿပာင္းလဲေနနိုင္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ $$firstname ရဲ့ value ကို soe လို႔ေၿပာင္းလဲသတ္မွတ္လိုက္ရင္ $name ရဲ့ value ဟာလဲ soe ဆိုၿပီးေၿပာင္းလဲသြားမွာပါ။ ပထမဆံုး $name ရဲ့ တန္ဖိုးကို phyo လို႔သတ္မွတ္လိုက္တယ္။ေနာက္ dynamic အၿဖစ္သံုးခ်င္လို႔ ေနာက္ variable တခုသတ္မွတ္ၿပီး value ကို ပထမ variable name ကိုေပးလိုက္တယ္။$firstname= “name” ။ေနာက္ $$firstname= “wai” ဆိုၿပီး သတ္မွတ္လိုက္တယ္။ $name ရဲ့ တန္ဖိုးကိုေၿပာင္းလဲသတ္မွတ္ခ်င္လို႔။ ဒါဟာ dynamic variable ရဲ့သေဘာပါပဲ။ေသခ်ာနားလည္ေအာင္ေလ့လာၾကပါ။အသံုးေတာ့နည္းပါတယ္။ဗဟုသုတအၿဖစ္ေတာ့ ေလ့လာထားရပါမယ္။
အခုဆိုရင္ variable ဆိုတာဘာလဲဆိုတာ သိၾကပါၿပီ။ဒါေပမယ့္ variable ဟာ သူ႔ခ်ည္းသက္သက္သံုး လို႔အဆင္မေၿပပါဘူး။သူနဲ႔ တြဲသံုးဖို႔ operator ေတြကိုသိထားရပါမယ္။ဆိုလိုတာက variable တခုနဲ႔ တခု ေပါင္းစပ္ဖို႔ဆိုရင္ + operator ကိုသံုးရမွာၿဖစ္သလို variable ေတြ ႏွဳတ္ဖို႔ဆိုရင္ - operator ကို သံုးစြဲၾကရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ဒီေတာ့ အခု operators ေတြအေၾကာင္းကို ေလ့လာၾကရေအာင္။
Php အေျခခံ-3
Arithmetic Operators
| Operators | Description | Example | Result |
| + | addition | X=5,x+3=? | 8 |
| - | subtraction | X=5,x-3=? | 2 |
| * | multiplication | X=5,x*3=? | 15 |
| / | division | X=10,x/2=? | 5 |
| % | Modulus(remainder) | X=5,x%2=? | 1 |
| X=10,x%8=? | 2 | ||
| ++ | increment | X=5,x++=? | 6 |
| -- | decrement | X=5, x-- =? | 4 |
+ operator
သူကေတာ့ အကၡရာသခ်ၤာေတြ ေပါင္းဖို႔အတြက္ အသံုးၿပဳတာၿဖစ္ပါတယ္။ဥပမာတခုၿပပါ့မယ္။
X=5,y=6 ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ။ zရဲ့ တန္ဖိုးဟာ x နဲ႔ y ေပါင္းၿခင္းနဲ႔ညီတယ္လို႔သတ္မွတ္ခ်င္တယ္။ဒါဆိုရင္…
<?php
$x=5;
$y=6;
$z=$x+$y;
echo $z
?>
ဒါဆိုရင္ browser မွာ $zရဲ့ တန္ဖိုး 11 ဆိုၿပီးေတြ႔ရမွာပါ။ဒါကေတာ့ + operator ကို အသံုးၿပဳၿခင္းပါပဲ။
က်န္တဲ့ အေၿမာက္၊အစား၊ရာခိုင္ႏွဳန္းေတြအတြက္ က်ေနာ္ နမူနာ ေရးမၿပေတာ့ပါဘူး။အလယ္တန္း ေလာက္ကတည္းက အကၡရာ သခ်ၤာကို သင္ၾကားလာၿပီးၿဖစ္တဲ့အတြက္ ဒါေတြကိုသိၿပီးၿဖစ္မွာပါ။
++ operator
သူ႔ကိုေတာ့ အနည္းငယ္ရွင္းၿပဖို႔လိုပါတယ္။++ ဆိုတာ မူလတန္ဖိုးကို 1 ေပါင္းဖို႔ဆိုလိုတာပါ။ဥပမာ ေၿပာပါ့မယ္။
<?php
$x=5;
$x++;
echo $x;
?>
ဒါဆိုရင္ browser မွာ $x တန္ဖိုးကို 6 ဆိုၿပီး ၿပမွာပါ။$x ရဲ့ မူလတန္ဖိုးက 5ပါ။ဒါေပမယ့္ $x++ ကိုေအာက္တေၾကာင္းမွာ ေရးလိုက္တဲ့အတြက္ $X ရဲ့ မူလတန္ဖိုး 5 မွာ 1 ေပါင္းေပးလိုက္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ OUTPUT ထုတ္လိုက္တဲ့ အခါ $x တန္ဖိုးက 6 ၿဖစ္သြားတာပါ။တတယ္လို႔ ေနာက္တလိုင္း မွာ $x++ လို႔ထပ္ေရးလိုက္ရင္ $x တန္ဖိုးက 7 ၿဖစ္သြားမွာပါ။ သူက တခါသံုးလိုက္တိုင္း 1 တိုးသြား တဲ့သေဘာပါပဲ ။ဒါေၾကာင့္ increment လို႔ေခၚတာပါ။ဒီ operator ကအသံုးမ်ားတဲ့ operator ၿဖစ္ပါ တယ္။ ေနာက္အခါ နာရီလိုမ်ိဳး application ေတြလုပ္တဲ့အခါ loop statement တခုခုနဲ႔တြဲဖက္ၿပီး အသံုးၿပဳၾကရပါမယ္။ 1,2,3,4, စသၿဖင့္ အစဥ္လိုက္တိုးပြားေအာင္ loop နဲ့လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္။ဒါေတြ ကို ေနာက္သင္ခန္းစာေတြမွာေတြ႔ၾကရမွာပါ။အခုဆိုရင္ ++ operator ရဲ့ သေဘာကိုသိေလာက္ပါၿပီ။-- operator ကိုေတာ့ အေသးစိတ္မေရးေတာ့ပါဘူး။ ++ operator ရဲ့ ဆန့္က်င္ဘက္ၿဖစ္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ arithmetic operator ေတြအေၾကာင္းသိခဲ့ၾကပါၿပီ။
Assignment Operators
| Operator | Example | Is The Same As |
| = | x=y | x=y |
| += | x+=y | x=x+y |
| -= | x-=y | x=x-y |
| *= | x*=y | x=x*y |
| /= | x/=y | x=x/y |
| .= | x.=y | x=x.y |
| %= | x%=y | x=x%y |
အခု assignment operator ေတြအေၾကာင္းကို ေလ့လာၾကရပါမယ္။အထက္မွာ 7 မ်ိဳးၿပထားပါတယ္။ က်ေနာ္ တခုစီ ရွင္းၿပပါ့မယ္။ assignment operator ေတြကို variable ေတြရဲ့ တန္ဖိုးေတြသတ္မွတ္ဖို႔ အသံုးၿပဳၾကပါတယ္။
= operator
= operator ကို variable ေတြရဲ့ တန္ဖိုးကိုသတ္မွတ္ေပးဖို႔သံုးရပါတယ္။
<?php
$x;
$y;
$z=$x*$y
echo $z;
?>
အထက္ကအတိုင္းဆိုရင္ $z ရဲ့ တန္ဖိုးဟာ 0 ဆိုၿပီးပဲထြက္လာမွာပါ။ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ $x နဲ႔ $y တို႔မွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ တန္ဖိုးေတြမရွိလို႔ပါ။ဒါေၾကာင့္ boolean တန္ဖိုး 0 ဆိုၿပီးထြက္လာတာပါ။ Boolean တန္ဖိုးဟာ true or false အေနနဲ႔ output ထုတ္ေပးပါတယ္။ true ဆိုရင္ 1 လို႔သတ္ မွတ္ၿပီး false ဆိုရင္0 ဆိုၿပီးၿပပါတယ္။အခုမွားေနလို႔ 0 ဆိုၿပီးၿပတာပါ။ ဒါက ဗဟုသုတ အေနနဲ႔ပါ။ တန္ဖိုးသတ္မွတ္ေပးခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ = operator ကိုအသံုးၿပဳၾကရမွာပါ။
<?php
$x=5;
$y=6;
$z=$x*$y;
echo $z;
?>
အခုဆိုရင္ေတာ့ $z ရဲ့တန္ဖိုးဟာ 30 ဆိုၿပီးၿဖစ္လာပါၿပီ။ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ $x နဲ႔ $y မွာ တန္ဖိုးအသီး သီးသတ္မွတ္ထားလို႔ပါပဲ။
$name= “moeaye”;
အခုဆိုရင္ $name ရဲ့ တန္ဖိုး value ဟာ moeaye ၿဖစ္တယ္လို႔ = operator ကိုသံုးၿပီးေၾကၿငာလိုက္ တာပါ။ဒါေၾကာင့္ web page ရဲ့ ဘယ္ေနရာကမဆို $nameကို ေခၚယူၿပီး သူ႔ရဲ့ value ကိုသံုးစြဲလို႔ရၿပီ။ ဒါကေတာ့ = operator ရဲ့ အသံုးၿပဳပံုၿဖစ္ပါတယ္။
+= operator
သူ႔ကိုေတာ့ မူလ variable မွာတန္ဖိုးေတြထပ္မံေပါင္းစပ္ဖို႔အတြက္ အသံုးၿပဳပါတယ္။ဥပမာအေနနဲ႔…
<?php
$x=5;
$x+=2;
echo $x;
?>
$x ရဲ့ မူလတန္ဖိုးက 5 ပါ ။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္တလိုင္းမွာ $x+=2 ဆိုၿပီးေရးလိုက္တယ္။ဒါေၾကာင့္ output မွာ 7 ဆိုၿပီးထြက္လာပါတယ္။သေဘာကေတာ့ $x ရဲ့ မူလတန္ဖိုးကို 2 ေပါင္းမယ္လို႔ဆိုလို လိုက္တာပါ။ဒါကေတာ့+= operator ရဲ့ အသံုးၿဖစ္ပါတယ္။
-= operator ကေတာ့ += operator ရဲ့ဆန့္က်င္ဘက္ပါ။မူလတန္ဖိုးထဲက ေနာက္တန္ဖိုးကိုႏွဳတ္ဖို႔ပါ။
*= ဆိုတာကေတာ့ မူလတန္ဖိုးကို ေနာက္ထပ္တန္ဖိုးနဲ႔ေၿမွာက္ရန္ၿဖစ္ပါတယ္။
/= ဆိုတာကေတာ့ မူလတန္ဖိုးကို ေနာက္ထပ္တန္ဖိုးနဲ႔စားဖို႔ၿဖစ္ပါတယ္။
%=ဆိုတာကေတာ့ မူလတန္ဖိုးကိုေနာက္ထပ္တန္ဖိုးနဲ႔ရာခိုင္ႏွဳန္းခ်ဖို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္။ စားၾကြင္းကိုရွာဖို႔ပါ။ 10%6 ဆိုရင္ အၾကြင္း 4 ဆိုၿပီးရမွာပါ။
သူတို႕ဟာအထက္က-ဥပမာနဲ႔တင္လံုေလာက္တယ္လို႔ထင္ပါတယ္။သေဘာတရားကတူတူပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္နမူနာမၿပေတာ့ပါဘူး။
.= operator
သူ႕အေၾကာင္းေတာ့ နဲနဲေၿပာရပါမယ္။မူလ variable ရဲ့value မွာေနာက္ထပ္ value ေတြကိုတြဲစပ္ဖို႔ပါ။
<?php
$x=2;
$x.=5း
echo $x;
?>
Output အေနနဲ႔ $x ရဲ့တန္ဖိုးဟာ 25ဆိုၿပီးထြက္လာမွာပါ။ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ မူလ $x ရဲ့တန္ဖိုး 2မွာ ေနာက္တန္ဖိုး 5 ကိုတြဲစပ္လိုက္တာပါပဲ။ဒါေၾကာင့္ 25 ဆိုၿပီးၿဖစ္လာတာပါ။ေပါင္းလိုက္တာမဟုတ္ဘူး ေနာ္။တြဲလိုက္တာၿဖစ္ပါတယ္။ဒါကိုသတိၿပဳပါ။ဒီေကာင္က ဂဏန္းေတြပဲတြဲလို႔ရတာမဟုတ္ပါဘူး။text ေတြကိုလဲတြဲစပ္လို႔ရပါတယ္။
<?php
$x= “hello”;
$x.= “friend”;
echo $x;
?>
ဒါဆိုရင္ output မွာ hellofriend ဆိုၿပီးေပၚလာမွာပါ။ $x ရဲ့ တန္ဖိုး hello နဲ႔ ေနာက္ထပ္တန္ဖိုး friend ကို .= operator သံုးၿပီးတြဲစပ္လိုက္တာၿဖစ္ပါတယ္။ဒါကေတာ့ .=operator ရဲ့အသံုးၿပဳပံုပဲၿဖစ္ပါတယ္။
အခုဆိုရင္ assignment operator အေၾကာင္းေလ့လာလို႔ၿပီးပါၿပီ။
Php အေျခခံ-4
Comparison Operators
Comparison operator ေတြကို variable ေတြရဲ့ value ေတြတခုနဲ႔တခုကို ႏွိဳင္းယွဥ္လိုတဲ႔အခါမွာအ သံုးၿပဳရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။က်ေနာ္တခုစီရွင္းပါ့မယ္။
== operator
=operator နဲ႔ မတူဘူးဆိုတာသတိၿပဳၾကပါ။= operator က တန္ဖိုးသတ္မွတ္ဖို႔ပါ။အခုဟာက ႏွိဳင္းယွဥ္ဖို႔ပါ။က်ေနာ္ ဥပမာၿပပါ့မယ္။
X=5 ဆိုရင္ ဆိုလိုတာက xမွာ 5 ဆိုတဲ့ တန္ဖိုးရွိတယ္လို႔ေၿပာတာေနာ္။xဟာ 5 နဲ႔ တူတယ္လို႔ေၿပာတာ မဟုတ္ဘူး။ x ဆိုတာက text ၊ 5 ဆိုတာက number ၊ မတူပါဘူး။
== operator ကို ဘယ္လိုေနရာမွာသံုးမလဲဆိုေတာ့ conditional statement ေတြမွာသံုးရပါတယ္။ conditional statement ေတြကိုေတာ့ က်ေနာ္ သူတို႔အခန္းေရာက္မွ အေသးစိတ္ရွင္းၿပမွာပါ။အခု အဓိပၸါယ္ သိလိုရင္ေတာ့ condition ဆိုတာ အေၿခအေနတခုအတြင္းက မတူတဲ့လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ ပါပဲ။
က်ေနာ္တို႔ website တခုကို username,password နဲ႔ login ဝင္တဲ့အခါ username နဲ႔ password မွန္ေနရင္ site ထဲကိုဝင္ခြင့္ရမယ္။မမွန္ရင္ ဝင္လို႔မရဘူး ။အဲလိုအေၿခအေနဟာ conditional statement ပါပဲ။ ဒီဟာၿဖစ္ရင္ ဒါလုပ္မယ္ဆိုတဲ႔သေဘာပါပဲ။
အဲဒီမွာ ဘယ္လိုသတ္မွတ္ထားလဲဆိုေတာ့ username== “moeaye” , password==123 ဒါကိုဘာသာၿပန္ရရင္ username ဟာ moeaye ဆိုတဲ့ value ၿဖစ္ၿပီး password ဟာ 123 ၿဖစ္တယ္ဆိုရင္ ဝင္ခြင့္ၿပဳတယ္ေပါ့ ။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ မဝင္ရဘူးေပါ့။ user inputကေနၿပီးရိုက္လိုက္ တဲ့တန္ဖိုးေတြဟာ moeaye နဲ႔ 123 ၿဖစ္မွ site ထဲကိုဝင္ခြင့္ရမွာပါ။ ဒါကေတာ့ == operator ရဲ့သေဘာပါပဲ။username ဟာ moeaye ၿဖစ္တယ္လို႔သတ္မွတ္ထားတာမဟုတ္ဘူး။ username ဟာ moeaye နဲ႔ ထပ္တူၿဖစ္တယ္လို႔သတ္မွတ္ထားတာၿဖစ္ပါတယ္။
!= operator ကေတာ့ == နဲ႔ေၿပာင္းၿပန္ပါ။ မညီဘူးလို႔အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ not equal ေပါ့။ သူ႔ကို ေနာက္တမ်ိဳးဒီလိုသံုးပါတယ္။ <> ပါ ။ $x<>5 ဆိုရင္ $x ဟာ 5 မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုလိုတာပါ။!= နဲ႔ တူတူပါပဲ။
> operator ကေတာ့ ၾကီးၿခင္းကို ႏွိဳင္းယွဥ္ဖို႔ အတြက္ပါ။ $x>10 ဆိုရင္ $xဟာ 10 ထက္ၾကီးတယ္ လို႔ဆိုလိုတာပါ။
< operator ကေတာ့ ငယ္ၿခင္းကို ႏွိဳင္းယွဥ္ဖို႔ အတြက္ပါ။$x<10 ဆိုရင္ $xဟာ 10ထက္ငယ္တယ္လို႔ ဆိုလိုတာပါ။
>= operator ကေတာ့ ၾကီးမယ္၊ဒါမွမဟုတ္ ညီမယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။$x>=10 ဆိုရင္ $x ဟာ 10ထက္ၾကီးမယ္(သို႔) 10 နဲ႔ ညီတယ္လို႔ဆိုလိုတာပါ။
<= operator ကေတာ့ ငယ္မယ္၊ဒါမွမဟုတ္ ညီမယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။$x<=10 ဆိုရင္ $xဟာ 10ထက္ငယ္မယ္(သို႕) 10 နဲ႔ညီတယ္လို႔ဆိုလိုတာပါ။
ဒီ operator ေတြကို ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္ နမူနာေတြ မၿပေတာ့ပါဘူး။ သခ်ၤာ အေၿခခံသေဘာတရား ေတြၿဖစ္တဲ့အတြက္ အားလံုးရင္းႏွီးၿပီးသားၿဖစ္မယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ေနာက္ၿပီး condition statement အခန္းမွာ ဥပမာ မ်ားစြာေတြ႔ရမွာၿဖစ္တဲ့အတြက္ အခုအခန္းမွာေတာ့ မွတ္မိေအာင္ေလ့လာထားဖို႔ပဲလို ပါတယ္။
Logical Operators
Logical operator ဆိုတာကလဲ အသံုးမ်ားတဲ့ Operator တခုပါပဲ။
&& operator
အဂၤလိပ္ အကၡရာ and ရဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။ အေၿခအေနႏွစ္ခုလံုး မွန္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာပါ။
$x=5;
$y=6;
if($x>3 && $y<9)
{
Echo “this is right”;
}
အထက္က codeကိုၾကည့္ပါ။ $x ဟာ 3 ထက္ၾကီးၿပီး $y ဟာ 9 ထက္ငယ္ရင္ this is right ဆိုတဲ့ string ကို output ထုတ္ပါလို႔ code ေရးထားတာပါ။ အဲဒီမွာ အေၿခအေနႏွစ္ရပ္လံုးက မွန္ေနရမယ္။ တကယ္လို႔ $y ဟာ 9 ထက္ၾကီးေနရင္ အေၿခအေန တစ္ရပ္က မွားေနတဲ့အတြက္ output ထုတ္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ဒါေၾကာင့္ && operator ကိုသံုးမယ္ဆိုရင္ condition ႏွစ္ရပ္လံုးမွန္ေနဖို႔လိုပါ တယ္။ if ဆိုတဲ့ condition statement ကိုေတာ့ ေနာက္သင္ခန္းစာေတြမွာေလ့လာရပါမယ္။
|| operator
အဂၤလိပ္ အကၡရာ or ရဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။ (သို႔မဟုတ္)လို႔အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ သူကေတာ့ condition ႏွစ္ခုအနက္မွာ တခုေတာ့မွန္ရပါမယ္။ ႏွစ္ခုလံုးမွန္ေနရင္လဲ ရပါတယ္။အနည္းဆံုးေတာ့ တခုမွန္ရပါမယ္။ႏွစ္ခုလံုးမွားေနလို႔ေတာ့ မရပါဘူး။
$x=5;
$y=6;
if($x>3 || $y>9)
{
Echo “this is right”;
}
အထက္က code မွာ $x>3 ဆိုတာမွန္ေနၿပီး $y>9 ဆိုတာက မွားေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ condition တခု မွန္ေနတဲ့အတြက္ this is right ဆိုတာကို output ထုတ္ေပးပါလိမ့္မယ္။ ႏွစ္ခုလံုးမွားေနလို႔ေတာ့ မရပါဘူး။
! operator
သူကေတာ့ အဂၤလိပ္အကၡရာ not နဲ႔ အဓိပၸါယ္တူပါတယ္။
<?php
$x=6;
$y=5;
if(!($x==$y))
{
echo "this is right";
}
?>
အထက္က code အရဆိုရင္ $x နဲ႔ $y ရဲ့ တန္ဖိုးေတြဟာ တူေနတာ မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ this is right ဆိုတဲ့ string ကို output ထုတ္ေပးပါလို႔ ဆိုလိုတာပါ။$x=6,$y=5 လို႔သတ္မွတ္ထားေတာ့ မတူဘူးေလ။ ဒါေၾကာင့္ output ထုတ္မွာၿဖစ္ပါတယ္။ သူကိုေတာ့ ဒါမဟုတ္ရင္ ဒီလိုလုပ္ပါ ဆိုတဲ့ condition အေၿခအေနေတြမွာသံုးရပါတယ္။ အသံုးမ်ားတဲ့ operator ပါပဲ။
concatenate operator
ေနာက္ဆံုး operator တခုကိုေၿပာပါ့မယ္။ concatenate operator ပါ ။ dot character ( . ) နဲ႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ သူကိုေတာ့ string ေတြ အခ်င္းခ်င္း ေပါင္းစပ္ဖို႔ တခုတည္းအတြက္ပဲ သံုးပါတယ္။
<?php
$x= “hello”;
$y= “I am webdeveloper”;
echo $x. “<br/>”.$y;
?>
ဒါဆိုရင္ output မွာ hello ၊ ေနာက္တစ္ေၾကာင္းက I am webdeveloper ဆိုၿပီးေတြ႔ရမွာပါ။$x နဲ႔ $y တို႔ရဲ့ string value ႏွစ္ခုကို concatenate လုပ္လိုက္တာပါပဲ။ ၾကားထဲက <br/> ဆိုတာကေတာ့ line break အတြက္ဆိုတာ သိမွာပါ။ဒီ operator ကိုေတာ့ string ေတြ အခ်င္းခ်င္း ေပါင္းစပ္ဖို႔အ တြက္ပဲ သံုးလို႔ရပါတယ္။
အခုဆိုရင္ေတာ့ operator ေတြအေၾကာင္းေလ့လာလို႔ၿပီးပါၿပီ။ အခုဆက္ၿပီး condition statement ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာ ဆက္ၿပီးေလ့လာၾကပါမယ္။
| Operator | Description | Example |
| == | is equal to | 5==8 returns false |
| != | is not equal | 5!=8 returns true |
| <> | is not equal | 5<>8 returns true |
| > | is greater than | 5>8 returns false |
| < | is less than | 5<8 returns true |
| >= | is greater than or equal to | 5>=8 returns |
| <= | false is less than or equal to | 5<=8 returns true |
Comparison operator ေတြကို variable ေတြရဲ့ value ေတြတခုနဲ႔တခုကို ႏွိဳင္းယွဥ္လိုတဲ႔အခါမွာအ သံုးၿပဳရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။က်ေနာ္တခုစီရွင္းပါ့မယ္။
== operator
=operator နဲ႔ မတူဘူးဆိုတာသတိၿပဳၾကပါ။= operator က တန္ဖိုးသတ္မွတ္ဖို႔ပါ။အခုဟာက ႏွိဳင္းယွဥ္ဖို႔ပါ။က်ေနာ္ ဥပမာၿပပါ့မယ္။
X=5 ဆိုရင္ ဆိုလိုတာက xမွာ 5 ဆိုတဲ့ တန္ဖိုးရွိတယ္လို႔ေၿပာတာေနာ္။xဟာ 5 နဲ႔ တူတယ္လို႔ေၿပာတာ မဟုတ္ဘူး။ x ဆိုတာက text ၊ 5 ဆိုတာက number ၊ မတူပါဘူး။
== operator ကို ဘယ္လိုေနရာမွာသံုးမလဲဆိုေတာ့ conditional statement ေတြမွာသံုးရပါတယ္။ conditional statement ေတြကိုေတာ့ က်ေနာ္ သူတို႔အခန္းေရာက္မွ အေသးစိတ္ရွင္းၿပမွာပါ။အခု အဓိပၸါယ္ သိလိုရင္ေတာ့ condition ဆိုတာ အေၿခအေနတခုအတြင္းက မတူတဲ့လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ ပါပဲ။
က်ေနာ္တို႔ website တခုကို username,password နဲ႔ login ဝင္တဲ့အခါ username နဲ႔ password မွန္ေနရင္ site ထဲကိုဝင္ခြင့္ရမယ္။မမွန္ရင္ ဝင္လို႔မရဘူး ။အဲလိုအေၿခအေနဟာ conditional statement ပါပဲ။ ဒီဟာၿဖစ္ရင္ ဒါလုပ္မယ္ဆိုတဲ႔သေဘာပါပဲ။
အဲဒီမွာ ဘယ္လိုသတ္မွတ္ထားလဲဆိုေတာ့ username== “moeaye” , password==123 ဒါကိုဘာသာၿပန္ရရင္ username ဟာ moeaye ဆိုတဲ့ value ၿဖစ္ၿပီး password ဟာ 123 ၿဖစ္တယ္ဆိုရင္ ဝင္ခြင့္ၿပဳတယ္ေပါ့ ။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ မဝင္ရဘူးေပါ့။ user inputကေနၿပီးရိုက္လိုက္ တဲ့တန္ဖိုးေတြဟာ moeaye နဲ႔ 123 ၿဖစ္မွ site ထဲကိုဝင္ခြင့္ရမွာပါ။ ဒါကေတာ့ == operator ရဲ့သေဘာပါပဲ။username ဟာ moeaye ၿဖစ္တယ္လို႔သတ္မွတ္ထားတာမဟုတ္ဘူး။ username ဟာ moeaye နဲ႔ ထပ္တူၿဖစ္တယ္လို႔သတ္မွတ္ထားတာၿဖစ္ပါတယ္။
!= operator ကေတာ့ == နဲ႔ေၿပာင္းၿပန္ပါ။ မညီဘူးလို႔အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ not equal ေပါ့။ သူ႔ကို ေနာက္တမ်ိဳးဒီလိုသံုးပါတယ္။ <> ပါ ။ $x<>5 ဆိုရင္ $x ဟာ 5 မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုလိုတာပါ။!= နဲ႔ တူတူပါပဲ။
> operator ကေတာ့ ၾကီးၿခင္းကို ႏွိဳင္းယွဥ္ဖို႔ အတြက္ပါ။ $x>10 ဆိုရင္ $xဟာ 10 ထက္ၾကီးတယ္ လို႔ဆိုလိုတာပါ။
< operator ကေတာ့ ငယ္ၿခင္းကို ႏွိဳင္းယွဥ္ဖို႔ အတြက္ပါ။$x<10 ဆိုရင္ $xဟာ 10ထက္ငယ္တယ္လို႔ ဆိုလိုတာပါ။
>= operator ကေတာ့ ၾကီးမယ္၊ဒါမွမဟုတ္ ညီမယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။$x>=10 ဆိုရင္ $x ဟာ 10ထက္ၾကီးမယ္(သို႔) 10 နဲ႔ ညီတယ္လို႔ဆိုလိုတာပါ။
<= operator ကေတာ့ ငယ္မယ္၊ဒါမွမဟုတ္ ညီမယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။$x<=10 ဆိုရင္ $xဟာ 10ထက္ငယ္မယ္(သို႕) 10 နဲ႔ညီတယ္လို႔ဆိုလိုတာပါ။
ဒီ operator ေတြကို ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္ နမူနာေတြ မၿပေတာ့ပါဘူး။ သခ်ၤာ အေၿခခံသေဘာတရား ေတြၿဖစ္တဲ့အတြက္ အားလံုးရင္းႏွီးၿပီးသားၿဖစ္မယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ေနာက္ၿပီး condition statement အခန္းမွာ ဥပမာ မ်ားစြာေတြ႔ရမွာၿဖစ္တဲ့အတြက္ အခုအခန္းမွာေတာ့ မွတ္မိေအာင္ေလ့လာထားဖို႔ပဲလို ပါတယ္။
Logical Operators
| Operator | Description | Example |
&& | And | x=6 y=3(x < 10 && y > 1)returns true |
| || | or | x=6 y=3 (x==5 || y==5) returns false |
| ! | not | x=6 y=3 !(x==y) returns true |
Logical operator ဆိုတာကလဲ အသံုးမ်ားတဲ့ Operator တခုပါပဲ။
&& operator
အဂၤလိပ္ အကၡရာ and ရဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။ အေၿခအေနႏွစ္ခုလံုး မွန္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာပါ။
$x=5;
$y=6;
if($x>3 && $y<9)
{
Echo “this is right”;
}
အထက္က codeကိုၾကည့္ပါ။ $x ဟာ 3 ထက္ၾကီးၿပီး $y ဟာ 9 ထက္ငယ္ရင္ this is right ဆိုတဲ့ string ကို output ထုတ္ပါလို႔ code ေရးထားတာပါ။ အဲဒီမွာ အေၿခအေနႏွစ္ရပ္လံုးက မွန္ေနရမယ္။ တကယ္လို႔ $y ဟာ 9 ထက္ၾကီးေနရင္ အေၿခအေန တစ္ရပ္က မွားေနတဲ့အတြက္ output ထုတ္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ဒါေၾကာင့္ && operator ကိုသံုးမယ္ဆိုရင္ condition ႏွစ္ရပ္လံုးမွန္ေနဖို႔လိုပါ တယ္။ if ဆိုတဲ့ condition statement ကိုေတာ့ ေနာက္သင္ခန္းစာေတြမွာေလ့လာရပါမယ္။
|| operator
အဂၤလိပ္ အကၡရာ or ရဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။ (သို႔မဟုတ္)လို႔အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ သူကေတာ့ condition ႏွစ္ခုအနက္မွာ တခုေတာ့မွန္ရပါမယ္။ ႏွစ္ခုလံုးမွန္ေနရင္လဲ ရပါတယ္။အနည္းဆံုးေတာ့ တခုမွန္ရပါမယ္။ႏွစ္ခုလံုးမွားေနလို႔ေတာ့ မရပါဘူး။
$x=5;
$y=6;
if($x>3 || $y>9)
{
Echo “this is right”;
}
အထက္က code မွာ $x>3 ဆိုတာမွန္ေနၿပီး $y>9 ဆိုတာက မွားေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ condition တခု မွန္ေနတဲ့အတြက္ this is right ဆိုတာကို output ထုတ္ေပးပါလိမ့္မယ္။ ႏွစ္ခုလံုးမွားေနလို႔ေတာ့ မရပါဘူး။
! operator
သူကေတာ့ အဂၤလိပ္အကၡရာ not နဲ႔ အဓိပၸါယ္တူပါတယ္။
<?php
$x=6;
$y=5;
if(!($x==$y))
{
echo "this is right";
}
?>
အထက္က code အရဆိုရင္ $x နဲ႔ $y ရဲ့ တန္ဖိုးေတြဟာ တူေနတာ မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ this is right ဆိုတဲ့ string ကို output ထုတ္ေပးပါလို႔ ဆိုလိုတာပါ။$x=6,$y=5 လို႔သတ္မွတ္ထားေတာ့ မတူဘူးေလ။ ဒါေၾကာင့္ output ထုတ္မွာၿဖစ္ပါတယ္။ သူကိုေတာ့ ဒါမဟုတ္ရင္ ဒီလိုလုပ္ပါ ဆိုတဲ့ condition အေၿခအေနေတြမွာသံုးရပါတယ္။ အသံုးမ်ားတဲ့ operator ပါပဲ။
concatenate operator
ေနာက္ဆံုး operator တခုကိုေၿပာပါ့မယ္။ concatenate operator ပါ ။ dot character ( . ) နဲ႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ သူကိုေတာ့ string ေတြ အခ်င္းခ်င္း ေပါင္းစပ္ဖို႔ တခုတည္းအတြက္ပဲ သံုးပါတယ္။
<?php
$x= “hello”;
$y= “I am webdeveloper”;
echo $x. “<br/>”.$y;
?>
ဒါဆိုရင္ output မွာ hello ၊ ေနာက္တစ္ေၾကာင္းက I am webdeveloper ဆိုၿပီးေတြ႔ရမွာပါ။$x နဲ႔ $y တို႔ရဲ့ string value ႏွစ္ခုကို concatenate လုပ္လိုက္တာပါပဲ။ ၾကားထဲက <br/> ဆိုတာကေတာ့ line break အတြက္ဆိုတာ သိမွာပါ။ဒီ operator ကိုေတာ့ string ေတြ အခ်င္းခ်င္း ေပါင္းစပ္ဖို႔အ တြက္ပဲ သံုးလို႔ရပါတယ္။
အခုဆိုရင္ေတာ့ operator ေတြအေၾကာင္းေလ့လာလို႔ၿပီးပါၿပီ။ အခုဆက္ၿပီး condition statement ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာ ဆက္ၿပီးေလ့လာၾကပါမယ္။